Αναμφισβήτητα, η υιοθέτηση σωστών διατροφικών αρχών από τα αρχικά στάδια της ζωής συμβάλλει καθοριστικά στην υγιή ανάπτυξη των παιδιών και την πρόληψη εμφάνισης χρόνιων παθήσεων στην μετέπειτα ζωή τους ως ενήλικες.
Οι ημερήσιες ανάγκες για παιδιά ηλικίας 2-6 χρόνων σε ενέργεια, υγρά και μακροθρεπτικά συστατικά παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. 1.
Πίνακας 1. Ημερήσιες ανάγκες σε ενέργεια και μακροθρεπτικά συστατικά για παιδιά ηλικίας 2-6 χρόνων.
Ηλικία |
Ενέργεια | Πρωτεΐνη | Φυτικές ίνες | Υγρά |
2-3χρ Αγόρια |
1125 kcal | 1.2γρ ανά kg βάρους | 19γρ | 100ml/kg βάρους (για παιδάκια μέχρι 10kg) |
2-3χρ Κορίτσια |
1050 kcal |
|||
3-4χρ Αγόρια | 1250 kcal | 1.2γρ ανά kg βάρους | 25γρ |
1000ml + 50ml για κάθε κιλό πάνω από 10kg (για παιδάκια μέχρι 20kg) |
3-4χρ Κορίτσια |
1150 kcal | |||
4-5χρ Αγόρια |
1350 kcal |
1.1γρ ανά kg βάρους |
25γρ |
1000ml + 50ml για κάθε κιλό πάνω από 10kg (για παιδάκια μέχρι 20kg) |
4-5χρ Κορίτσια |
1250 kcal |
|||
5-6χρ Αγόρια |
1475 kcal |
1.1γρ ανά kg βάρους | 25γρ |
1500ml + 20ml για κάθε κιλό πάνω από 20kg (για παιδάκια πάνω από 20kg) |
5-6χρ Κορίτσια |
1325 kcal |
Οι ανάγκες σε φυτικές ίνες μπορούν αν καλυφθούν πολύ εύκολα μέσω της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών. Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει ποικιλία φρούτων και λαχανικών στη διατροφή των παιδιών ώστε να επιτυγχάνεται η πρόσληψη όλων των θρεπτικών συστατικών. Είναι πάντα προτιμότερο να επιλέγετε φρούτα και λαχανικά εποχής, ενώ αν δεν βρίσκετε καλής ποιότητας προϊόντα, μπορείτε πάντα να επιλέξετε κατεψυγμένα φρούτα και λαχανικά. Η αντικατάσταση επεξεργασμένων δημητριακών και των προϊόντων τους από αντίστοιχα μη επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως βρώμη, ψωμί, πίτες και φρυγανιές ολικής άλεσης, καστανό ρύζι συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην πρόσληψη φυτικών ινών στις των ενδεδειγμένες ποσότητες (Πίνακας 1). Συστήνεται τουλάχιστον τα μισά από τα δημητριακά και τα προϊόντα τους να είναι ολικής αλέσεως.
Η πρόσληψη λίπους ανέρχεται στο 30% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης με το ποσοστό αυτό να καλύπτεται, ιδανικά, μέσω κατανάλωσης μονοακόρεστων και πολυακόρεστων λιπαρών οξέων τα οποία βρίσκουμε κυρίως στο ελαιόλαδο, τα ψάρια και τους ξηρούς καρπούς. Το ελαιόλαδο μπορεί να χρησιμοποιείται κάθε μέρα, με μέτρο, στις σαλάτες που συνοδεύουν τα κύρια γεύματα των παιδιών. Τα ψάρια πρέπει να βρίσκονται στη διατροφή των παιδιών 2-3 φορές την εβδομάδα, δίνοντας έμφαση σε λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός, ο τόνος. Οι ξηροί καρποί μπορούν να καταναλωθούν με μέτρο, καθώς αποδίδουν πολλές θερμίδες, ενώ είναι προτιμότερο για τα παιδιά να καταναλώνουν ανάλατους ξηρούς καρπούς, ώστε να περιοριστεί η πρόσληψη αλατιού στα επιθυμητά επίπεδα. Η κατανάλωση κορεσμένου λίπους, και trans λιπαρών τα οποία βρίσκουμε σε τηγανητά φαγητά, στο βούτυρο, σε έτοιμα προϊόντα του εμπορίου όπως γλυκά, κέικ, μπισκότα, καθώς και σε φαγητά ταχυφαγείων θα πρέπει να περιοριστεί.
Οι ανάγκες των παιδιών 2-6 χρόνων σε πρωτεΐνη μπορούν πολύ εύκολα να καλυφτούν μέσα από την κατανάλωση οσπρίων αλλά και κρέατος. Συστήνεται η κατανάλωση οσπρίων 2-3 φορές την εβδομάδα, ενώ όσον αφορά το κρέας προτείνεται η επιλογή λευκού κρέατος, όπως κοτόπουλο χωρίς την πέτσα και γαλοπούλα, καθώς έχει τα λιγότερα λιπαρά. Το κόκκινο κρέας μπορεί να περιοριστεί σε 1 φορά τη εβδομάδα, αφαιρώντας το ορατό λίπος και επιλέγοντας όσο το δυνατόν πιο άπαχα κομμάτια. Τα παράγωγα κόκκινου κρέατος, όπως τα αλλαντικά, λόγω της περιεκτικότητάς τους σε κορεσμένα λιπαρά καλό είναι να αποφεύγονται.
Το γάλα και τα προϊόντα του, όντας πλούσιες πηγές πρωτεΐνης αλλά και ασβεστίου, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι μιας σωστής διατροφής, καθώς προωθούν την ανάπτυξη ενός γερού σκελετού αλλά και υγιών δοντιών. Είναι καλό τα παιδιά να λαμβάνουν τουλάχιστον 2-3 μερίδες γαλακτοκομικών προϊόντων καθημερινά. Έμφαση πρέπει να δοθεί στην κατανάλωση άπαχου ή ημιάπαχου γάλακτος και γιαουρτιού, έναντι ολόπαχων γαλακτοκομικών, καθώς και στην επιλογή τυριών χαμηλά σε λιπαρά.
Η επαρκής πρόσληψη νερού είναι εξίσου σημαντική, για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού. Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα απέναντι στην αφυδάτωση, καθώς ο ομοιοστατικός μηχανισμός που είναι υπεύθυνος για την διατήρηση των υγρών του σώματος δεν είναι τόσο αποτελεσματικός όσο στους ενήλικες, αλλά και εξαιτίας του ότι τα ίδια τα παιδιά αγνοούν ή/και παραβλέπουν τα σημάδια της αφυδάτωσης. Ειδικά παιδιά τα οποία είναι δραστήρια κατά την διάρκεια της ημέρας θα πρέπει να καταναλώνουν αρκετά υγρά.
Οι ανάγκες των παιδιών σε υγρά μπορούν να καλύπτονται μέσα από την κατανάλωση νερού, και φυσικού χυμού χωρίς πρόσθετη ζάχαρη. Είναι φρόνιμο, να περιοριστεί η κατανάλωση έτοιμων φρουτοποτών του εμπορίου καθώς στα περισσότερα προστίθεται επιπλέον ζάχαρη.
Γλυκά, πατατάκια, σοκολάτες, μπισκότα, παγωτά θα πρέπει να περιοριστούν, και να αντικατασταθούν από πιο θρεπτικές επιλογές όπως γιαούρτι, φρούτα και λαχανικά.
Αν τα παιδιά αποφεύγουν να καταναλώσουν ορισμένα φρούτα και λαχανικά, προσφέρετέ τους τα, αλλά μην τα πιέσετε να τα καταναλώσουν, καθώς αυτή η τακτική μπορεί να φέρει τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα. Καταναλώστε εσείς οι ίδιοι τα τρόφιμα που τους προσφέρετε και συνεχίστε να τους τα προσφέρετε και σε επόμενα γεύματα. Σύντομα τα παιδιά ώς κατεξοχήν μιμητές των γονιών τους, θα αρχίσουν να σας μιμούνται καταναλώνοντάς τα και αυτά.
Σε περίπτωση που κάποια παιδιά εξακολουθούν να μην καταναλώνουν ό,τι τους δίνετε, μην απελπίζεστε. Θυμηθείτε πως για να καμφθεί η αντίσταση των παιδιών πρέπει να έρθουν σε επαφή με ένα συγκεκριμένο τρόφιμο 15-20 φορές. Ένας έξυπνος τρόπος να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με τρόφιμα τα οποία αρνούνται να καταναλώσουν είναι να αφήσετε τα παιδιά να συμμετέχουν στην προετοιμασία του φαγητού. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται στα παιδιά η δυνατότητα να εξερευνήσουν τα φρούτα και τα λαχανικά και να τα συνηθίσουν.
Νικολέττα Ντορζή MS, RD, CDN
Κλινική Διαιτολόγος- Διατροφολόγος