Γράφει η Άντρια Σκουρή, Ασκούμενη Σχολική Ψυχολόγος Πανεπιστημίου Λευκωσίας
Η έννοια της συναισθηματικής νοημοσύνης έχει οριστεί ως «η ικανότητα του ατόμου να αντιλαμβάνεται με ακρίβεια, να αξιολογεί και να εκφράζει συναισθήματα».
Συγκεκριμένα, άτομα με υψηλό δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης έχουν ευκολότερη πρόσβαση και δημιουργία συναισθημάτων που διευκολύνουν την σκέψη τους. Έχουν πολύ καλή ικανότητα να κατανοούν τα συναισθήματα και αυξημένη συναισθηματική γνώση. Παράλληλα, έχουν πολύ καλή ικανότητα ρύθμισης των συναισθημάτων τους (Sánchez-Núñez et al., 2020).
Ειδικότερα, σύμφωνα με τον Goleman (1995) η συναισθηματική νοημοσύνη ορίζεται ως η ικανότητα του ατόμου να κατανοεί τα δικά του συναισθήματα και τα συναισθήματά των άλλων, επίσης η ικανότητα του ατόμου να χειρίζεται αποτελεσματικά τα συναισθήματά του και τις διαπροσωπικές του σχέσεις. Σύμφωνα με τον ίδιο η συναισθηματική νοημοσύνη
αποτελείται από πέντε διαστάσεις:
1. Αυτεπίγνωση, όπου αποτελεί την ικανότητα του ατόμου να κατανοεί τι αισθάνεται και γιατί το αισθάνεται.
2. Αυτορρύθμιση, που σχετίζεται με την ικανότητα του ατόμου να διαχειρίζεται την εσωτερική του κατάσταση έτσι ώστε να αποφεύγει τις συναισθηματικές εκρήξεις.
3. Παρακίνηση, η οποία αφορά την τάση να ωθούμε τον εαυτό μας προς την επίτευξη των στόχων μας.
4. Ενσυναίσθηση, η οποία αφορά την ικανότητα μας να αντιλαμβανόμαστε τις ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων.
5. Κοινωνικές δεξιότητες, οι οποίες σχετίζονται με την τάση να επικοινωνούμε αποτελεσματικά με τους άλλους ανθρώπους και να δημιουργούμε κοινωνικές σχέσεις και
δεσμούς.
Επομένως, οι γονείς που εμπλέκονται ενεργά στη ζωή των παιδιών τους, δείχνουν στοργή, δέχονται τη γνώμη του παιδιού τους και είναι ανοικτοί σε συζητήσεις που αφορούν τα συναισθήματα με τα παιδία τους είναι πολύ πιο πιθανό να αναπτύξουν ένα παιδί και αργότερα ένα ενήλικα με αρκετά υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη (Segrin & Flora, 2019). Δηλαδή, όταν οι γονείς είναι σε θέση να αναγνωρίζουν και να διαχειρίζονται τα δικά τους συναισθήματα, τότε μπορούν πιο εύκολα να βοηθήσουν τα παιδιά τους σχετικά με την αναγνώριση και διαχείριση των δικών τους συναισθημάτων. Έτσι, για να πραγματοποιηθεί η ανατροφή ενός παιδιού με αυξημένη συναισθηματική νοημοσύνη πρέπει να υπάρχει ένας
συνδυασμός της γονικής καθοδήγησης με την αυτονομία του παιδιού. Αυτή η διαδικασία απαιτεί συνεχή προσαρμογή από τους γονείς στη συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη
του παιδιού (Segrin & Flora, 2019).
Γενικότερα, οι γονείς έχουν πολύ σημαντική επίδραση στις ζωές των παιδιών τους. Μάλιστα, πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η συναισθηματική νοημοσύνη των γονέων έχει
μεγάλη επίδραση στην συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών (Turculeţ & Tulbure, 2014). Επομένως, η σχέση των γονέων και παιδιών είναι καθοριστική για την αρμονική ανάπτυξη
της προσωπικότητας των παιδιών. Μιας και ο γονέας έχει τον ρόλο του κύριου παιδαγωγού που αφορά την συναισθηματική πορεία του παιδιού και μελλοντικού ενήλικα (Norboevich,
2020).
Τα οφέλη του να μεγαλώνουν οι γονείς ένα παιδί με αναπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη είναι πολλά. Ένα από αυτά, όπως φαίνεται σε πολύ πρόσφατες έρευνες είναι η
συσχέτιση της υψηλής συναισθηματικής νοημοσύνης με την υψηλή ακαδημαϊκή επίδοση (MacCann et al., 2020). Πολύ σημαντικό στοιχείο, είναι ότι η υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη αποτελεί έναν προστατευτικό παράγοντα απέναντι στο άγχος ή το στρες. Παράλληλα, επιδρά θετικά στην αυτοεκτίμηση και αυτογνωσία των ατόμων. Αφού, αποτελεί ένα μέσο, όπου οι άνθρωποι βρίσκουν τις δυνατότητες ή τις αδυναμίες τους και γνωρίζουν πως να τις χειριστούν ως προς όφελος τους (Norboevich, 2020).
Βιβλιογραφία
Goleman, D. (1995). Emotional intelligence. Why it can matter more than IQ. New York:
MacCann, C., Jiang, Y., Brown, L. E., Double, K. S., Bucich, M., & Minbashian, A. (2020).
Emotional intelligence predicts academic performance: A meta-analysis. Psychological
Bulletin, 146(2), 150–186. https://doi.org/10.1037/bul0000219
Norboevich, T. B. (2020). ANALYSIS OF PSYCHOLOGICAL THEORY OF EMOTIONAL
INTELLIGENCE. European Journal of Research and Reflection in Educational
Sciences, 8(3).
Sánchez-Núñez, M. T., García-Rubio, N., Fernández-Berrocal, P., & Latorre, J. M. (2020).
Emotional intelligence and mental health in the family: The influence of emotional
intelligence perceived by parents and children. International Journal of Environmental
Research and Public Health, 17(17), 6255. https://doi.org/10.3390/ijerph17176255
Segrin, C., & Flora, J. (2019). Fostering Social and emotional intelligence: What are the best
current strategies in parenting? Social and Personality Psychology Compass, 13(3).
https://doi.org/10.1111/spc3.12439
Turculeţ, A., & Tulbure, C. (2014). The relation between the emotional intelligence of
parents and children. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 142, 592–596.
https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.07.671